Τετάρτη 5 Ιουνίου 2013

Τι δείχνουν οι αντιθέσεις για τους αγωγούς;

-- Τι σημαίνει για το λαό ο ανταγωνισμός ανάμεσα στα μονοπώλια για την κατασκευή των αγωγών φυσικού αερίου στο νότιο διάδρομο προς την Ευρώπη;
Μέσα στον Ιούνη (εκτός απροόπτου), η κοινοπραξία που ελέγχει το κοίτασμα «Σαν Ντενίζ 2» του Αζερμπαϊτζάν, θα αποφασίσει ποιος από τους δύο αγωγούς, ο TAP ή ο «Nabucco», θα μεταφέρει το αζέρικο φυσικό αέριο στην Ευρώπη, μέσω του λεγόμενου «Νότιου διάδρομου». Η αστική τάξη στην Ελλάδα έχει άμεσο ενδιαφέρον για την επιλογή του ενός ή του άλλου αγωγού. Ο TAP θα περάσει από ελληνικό έδαφος και προσδοκά οφέλη από την αναβάθμισή της στους ενεργειακούς ανταγωνισμούς, που βάζουν σε κίνδυνο το λαό. Τους TAP και «Nabucco» εμφανίζονται να στηρίζουν η ΕΕ και οι ΗΠΑ -με αντιθέσεις στο εσωτερικό τους-, ανταγωνιστικά προς τον «South Stream», τον οποίο σχεδιάζει η Ρωσία, για να ενισχύσει από τον Νότο την τροφοδοσία της Ευρώπης με φυσικό αέριο. Ο αγωγός της Ρωσίας έχει το πλεονέκτημα ότι μεταφέρει αέριο που η ίδια παράγει και μάλιστα σε ποσότητες που μπορούν να καλύψουν τη ζήτηση που αυξάνεται. Στον αντίποδα, οι μέτοχοι των αγωγών TAP και Nabucco, ποντάρουν στο αζέρικο κοίτασμα, οι ποσότητες του οποίου είναι συγκριτικά μικρότερες από αυτές της Ρωσίας και εκτιμάται ότι σε μια πορεία δε θα μπορούν να ικανοποιήσουν την αυξανόμενη ζήτηση. Γι' αυτό αναζητούνται και άλλες χώρες - παραγωγοί αερίου που θα μπορούσαν να το διοχετεύσουν στην Ευρώπη από τον Νότο, είτε με νέους αγωγούς, είτε μέσα από αυτούς που ήδη σχεδιάζονται. Πάνω εκεί αναπτύσσονται λυσσαλέοι ανταγωνισμοί, τόσο μεταξύ των ιμπεριαλιστικών κέντρων, όσο και στο εσωτερικό τους. Για παράδειγμα, η ΕΕ διακηρύσσει ότι θέλει να απαγκιστρωθεί από το ρώσικο αέριο, αλλά η Γερμανία συνδέθηκε το 2011 απευθείας με τη Ρωσία μέσω του αγωγού Nord Stream, ο οποίος μεταφέρει ρωσικό αέριο στην Ευρώπη, παρακάμπτοντας την Ουκρανία. Στα εγκαίνια του αγωγού, όπου παραβρέθηκε με τον Ντ. Μεντβέντεφ, η Α. Μέρκελ είχε πει: «Θα είμαστε στενά δεμένοι ο ένας με τον άλλο, για δεκαετίες».
Στην περίπτωση των TAP και Nabucco, είναι αποκαλυπτική η συνέντευξη που έδωσε πρόσφατα στη «Φωνή της Ρωσίας» ο γενικός διευθυντής του ρωσικού Ιδρύματος Εθνικής Ενεργειακής Ασφάλειας, Κωνσταντίν Σίμονοφ. Είπε μεταξύ άλλων: «Ούτε ο TAP, ούτε ο γνωστός "Nabucco" (...) δε θα καταφέρουν να ανταγωνιστούν το δικό μας "South Stream". Ολοι αυτοί οι αγωγοί στοχεύουν (...) στο κοίτασμα Σαχ Ντενίζ-2, απ' όπου η εξόρυξη θα ξεκινήσει το 2018 - 2019. Η χωρητικότητά του θα είναι 16 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως, εκ των οποίων τα 6 δισ. προορίζονται για την Τουρκία και μόνο τα 10 δισ. θα κατευθυνθούν στην ευρωπαϊκή αγορά. Μοιάζει ο αγωγός αυτός να είναι ανταγωνιστικός του ρωσικού "South Stream", που έχει χωρητικότητα 63 δισ. κυβικά μέτρα;». Απαντώντας στο αν οι Ευρωπαίοι εξετάζουν άλλες πηγές φυσικού αερίου, εκτός από το Αζερμπαϊτζάν, ο Ρώσος αναλυτής είπε: «Στην αρχή εξέταζαν το Ιράκ, το Ιράν και το Τουρκμενιστάν. Στο Ιράκ (...) όλο το διαθέσιμο φυσικό αέριο θα χρησιμοποιηθεί για τις ανάγκες της δικής του οικονομίας, η οποία ανασυγκροτείται γρήγορα. Από τους Ιρανούς, η Ευρώπη δεν μπορεί να αγοράζει πρώτες ύλες για πολιτικούς λόγους - ισχύει το γνωστό εμπάργκο. Για να προμηθευτούν το τουρκμένικο φυσικό αέριο, είναι απαραίτητο να κατασκευαστεί αγωγός στο βυθό της Κασπίας Θάλασσας. Αυτό όμως δεν μπορεί να γίνει, επειδή δεν έχει καθοριστεί ακόμα το νομικό καθεστώς της Κασπίας. Οι Τουρκμένοι γνωρίζουν πως η παραβίαση των διεθνών κανόνων θα προκαλέσει σοβαρή αντίδραση της Ρωσίας (...) Με λίγα λόγια, καμία διακυβερνητική συμφωνία για την κατασκευή του αγωγού TAP δεν θα επιταχύνει το έργο, εάν δεν θα βρεθεί εγγυημένος προμηθευτής του φυσικού αερίου».
Μόλις πριν από μερικές μέρες, το Reuters εκτιμούσε σε άρθρο του ότι ο TAP έχει προβάδισμα έναντι του Nabucco, κυρίως λόγω του μικρότερου κόστους κατασκευής. Πρόσθετε όμως ότι όποιος από τους δύο αγωγούς κι αν επιλεγεί (TAP ή Nabucco), η βιωσιμότητά του εξαρτάται από το κατά πόσο η Ρωσία θα προχωρήσει στην κατασκευή του «South Stream», επαληθεύοντας ότι τα ρωσικά κοιτάσματα είναι κατά πολύ μεγαλύτερα από τα αζέρικα και οι ενεργειακές ανάγκες της ΕΕ προβλέπεται να αυξηθούν κατακόρυφα τα επόμενα χρόνια. Σε μια παράλληλη εξέλιξη, η Τουρκία υπέγραψε συμφωνία - πλαίσιο με το Τουρκμενιστάν, για τη μεταφορά στην Ευρώπη, μέσω του τουρκικού εδάφους, φυσικού αερίου από την πρώην σοβιετική Δημοκρατία. Υπενθυμίζεται ότι το τούρκικο δίκτυο των αγωγών θα αποτελέσει μέρος είτε του TAP, είτε του Nabucco, ανεξάρτητα από το ποιος θα κατασκευαστεί τελικά. Ωστόσο, με τη συγκεκριμένη κίνηση, η Τουρκία φαίνεται να προκρίνει τον Nabucco, με δεδομένο ότι ο αγωγός που θέλει να κατασκευάσει το Τουρκμενιστάν στην Κασπία θάλασσα -προκαλώντας τις απειλές των Ρώσων ακόμα και για πόλεμο-, θεωρείται παρακλάδι του Nabucco. Τον τουρκμένικο αγωγό στην Κασπία, φαίνεται πως τον θέλει και η ΕΕ, που διακηρύσσει την πρόθεσή της να απεξαρτηθεί από το ρώσικο αέριο. Ο ίδιος ο πρόεδρος της ΕΕ Μανουέλ Μπαρόζο, σε επίσκεψή του στο Τουρκμενιστάν (και στο Αζερμπαϊτζάν), είχε διερευνήσει τις δυνατότητες για εξαγωγές αερίου από το Τουρκμενιστάν προς την ΕΕ. Επιβεβαιώνεται ότι οι ανταγωνισμοί για τους δρόμους της Ενέργειας είναι πολυπλόκαμοι. Αφορούν τα συμφέροντα ανταγωνιζόμενων αστικών τάξεων και γι' αυτό εγκυμονούν κινδύνους για τους λαούς, που έχουν κάθε λόγο να είναι σε ετοιμότητα μπροστά στις εξελίξεις.